Algemeen

In de openbare ruimte verstaan wij onder kapitaalgoederen wegen, wandel- en fietspaden, groen, bomen, speelvoorzieningen, riolering, oppervlaktewater, straatmeubilair, verlichting en strand. De kwaliteit van de kapitaalgoederen is van directe invloed op hoe trots onze inwoners zijn op hun gemeente. Maar ook op de veiligheid van de gebruikers
en voor de leefbaarheid, beleving, aanzien en de uitstraling van onze gemeente.

Het in stand houden van de kapitaalgoederen verdelen wij onder in:

• onderhoud (het op niveau houden voor dagelijks gebruik);
• beheer (het op niveau houden opdat de te verwachten levensduur wordt gehaald);
• vervanging (indien de huidige kwaliteit of situatie niet meer voldoet).

De raad heeft in 2016 het Integraal Beleidsplan Openbaar Gebied “De basis op orde”
vastgesteld met gewenst kwaliteitsniveau en financiële paragraaf. Om een zo laag mogelijke claim te doen op de beperkte beschikbare financiële middelen is ‘sober en doelmatig’ het uitgangspunt. Prioriteit is het op niveau brengen van alle disciplines in de openbare ruimte. Voor de korte termijn laten wij kapitaalgoederen in een staat boven 'sober en doelmatig' in beeldkwaliteitsniveau terugvallen. De financiële middelen die wij niet aan deze kapitaalgoederen besteden zetten wij in op kapitaalgoederen onder het gewenste beeldkwaliteitsniveau. De disciplines afval, begraafplaatsen en riolering hebben aparte financiële stromen. Voor afval en riolering worden de kosten op basis van kostendekkendheid en de te behalen beleidsdoelen bepaald. Voor begraafplaatsrechten is een volledige kostendekkendheid niet haalbaar.

Tot 2028 zijn de financiële middelen (op basis van theoretische berekeningen) voor vervangingsinvesteringen niet toereikend om te voldoen aan het in het beleid opgenomen kwaliteitsniveau. Om hier een meer dan theoretisch meerjarig inzicht in te krijgen, hebben wij in2018 het gegevensbeheer op orde gebracht. Ten tijden van de nota van uitgangspunten 2020 presenteren we voor alle kapitaalgoederen een doorkijk op basis van uitgewerkte meerjarenonderhoudsplannen, gebaseerd op degelijke volumebepalingen en kwaliteitsbeoordelingen. Daarmee voldoen wij aan de door de provincie gestelde eis om een meerjarige onderhoudsplanning op te stellen als onderlegger van de begroting.

Dekking meerjaren onderhoudsplan
Met het vaststellen van het beleidsplan openbaar gebied is ook besloten het budget voor het jaarlijks onderhoud en de vervangingsinvesteringen te laten groeien. In de periode tot 2028 groeit het budget naar € 11 miljoen met € 300 duizend cumulatief per jaar. Wanneer er elders in de begroting door een meevaller ruimte ontstaat, zowel incidenteel als structureel, nemen wij altijd in de overweging mee dit toe te kennen aan het openbaar gebied.

Op grond van het aangepaste Besluit Begroting en Verantwoording (BBV) moeten investeringen in het openbaar gebied geactiveerd worden (lees: zichtbaar zijn op de balans). Dit staat haaks op ons uitgangspunt van zuiver begroten. Investeringen in het openbaar gebied zijn niet verhandelbaar en vormen dus geen vermogen van de gemeente. In overeenstemming met het BBV gaan wij met de investeringen in het openbaar gebied als volgt om: De investering wordt geactiveerd en afgeschreven over de periode van de verwachte levensduur. Tegelijkertijd wordt een voorziening gevormd van gelijke omvang waar gedurende de levensduur de afschrijvingslasten mee worden gedekt. Hierdoor schuiven wij de lasten niet door naar de toekomst en voorkomen wij dat op termijn een belangrijk deel van het budget opgaat aan rentelasten. In de jaren tot 2029, waarin het budget nog naar de gewenste omvang (€ 11 miljoen) moet groeien, kan het voor komen dat bij een grote inhaalslag de benodigde voorziening niet in één jaar gevuld kan worden. Wanneer dit binnen vijf jaar wel kan, past het nog binnen het begrip zuiver begroten.

Wegen, verkeer & vervoer

Van de circa 3,2 miljoen m2 verharding bestaat circa 1,4 miljoen m2 uit asfaltverharding en circa 1,8 miljoen m2 uit elementenverharding. Daarnaast beheert het hoogheemraadschap nog een groot aantal wegen in ons buitengebied. Zij willen dit areaal op termijn aan de gemeente overdragen. In 2017en 2018 hebben hierover gesprekken plaatsgevonden. De strandafslagen zijn in 2017 al wel aan de gemeente Schagen overgedragen.

Wij willen de openbare ruimte meer klimaatadaptief en toekomstbestendig maken. In ontwerpen van nieuwe projecten moeten wij rekening houden met het voorkomen van hittestress, wateroverlast en het verzorgen van meer waterinfiltratie in de bodem. Bij deze ontwerpen nemen wij ook de overige eisen en wensen die aan de openbare ruimte gesteld worden zoveel mogelijk mee.

De keuze ‘sober en doelmatig’ van het Integraal beleidsplan Openbaar Gebied betekent dat wij de wegen grotendeels op CROW C-niveau in stand houden. Voor de toeristische centra van Schagen, Callantsoog en Petten doen wij dit op een iets hoger CROW B-niveau. In 2018 hebben wij diverse reconstructies voorbereid én in uitvoering genomen zoals de Dorpsstraat en Ruimtevaartbuurt in Dirkshorn en de Langestraat, Schubertstraat en Nieuwstraat in Schagen, dit als onderdeel van de modernisering van het Makadocentrum.  

Openbare verlichting, nutsvoorzieningen & afvalinzameling

Goede openbare verlichting geeft sfeer, een gevoel van sociale veiligheid en vergroot de verkeersveiligheid. Het is daarom van belang dat wij de openbare verlichting goed op orde hebben. De meeste lichtmasten staan binnen de bebouwde kom. Ze worden gevoed via ongeveer 200 km kabel en 175 stuks voedingspunten. De kwaliteit van het areaal liet tot 2018 grote verschillen zien. Vooral bij de armaturen had een groot aantal de gebruikelijke levensduur overschreden. Het gevolg was veel storingen en uitval. Wij besloten deze irritatie voor onze inwoners zoveel mogelijk weg te nemen. Daarom zijn wij van start gegaan met het vervangen van alle verouderde, niet energiezuinige verlichting voor moderne LED armaturen. Niet alleen voorkomen wij daarmee kosten voor storingsherstel, maar zorgen wij er ook voor dat CO₂-uitstoot, energieverbruik en energiekosten gaan dalen. In 2017 is de aanbesteding van deze omvangrijke operatie geweest. De uitvoering heeft deels in 2018 plaatsgevonden en zal voorjaar 2019 afgerond gaan worden.

Laadpalen
Het aantal voertuigen met geheel of gedeeltelijke elektrische aandrijving neemt toe. Er komen meer en ook beter betaalbare volledig elektrische auto’s op de markt. In 2018 was al 1 op de 18 verkochte auto’s een volledig elektrische auto. De verwachting is dat deze trend zich versneld voortzet. De gemeente onderkent de positieve duurzaamheidsaspecten van elektrisch rijden. Sinds oktober 2016 zijn wij aangesloten bij MRA Elektrisch. Inwoners die niet op eigen terrein kunnen parkeren, kunnen een laadpaal bij de gemeente aanvragen. MRA Elektrisch regelt vervolgens de aanleg en exploitatie van deze openbare laadpalen door een exploitant. Hiermee stellen wij iedereen die dat wil en kan in staat om elektrisch te rijden. De elektrische energie is 100% groen. In 2018 zijn er acht verouderde laadpalen aan het areaal onttrokken, maar zijn er ook acht laadpalen aangevraagd waarvoor de plaatsingsprocedure via MRA Elektrisch gestart of afgerond is. In totaal staan er nu 15 laadpalen, met nog vijf aanvullende in de pijplijn.

Energie
Sinds eind 2017 betrekken wij energie (elektriciteit en gas) voor onze rioolgemalen, elektriciteitskasten, openbare verlichting, verkeersregelinstallatie, gemeentelijke gebouwen, etc. van HVC Aandeelhoudersenergie via een inbestedingsconstructie. Het betreft 100% groene energie. Het jaar 2018 heeft laten zien dat wij met HVC een betrouwbare partner met de juiste focus op verduurzaming hebben gevonden.

Afvalinzameling
Binnen de gemeente zijn er feitelijk 3 afvalstromen te onderscheiden namelijk;

1. Bedrijfsmatig afval (inzameling door private afvalbedrijven);
2. Huishoudelijk afval (inzameling in opdracht van gemeente via HVC);
3. Zwerfafval (inzameling door buitendienst gemeente Schagen).

Het huishoudelijk afval wordt door HVC ingezameld. HVC is overeenkomstig de hernieuwde dienstverleningsovereenkomst verantwoordelijk voor het gehele pakket van afvalinzameling.
Dit omvat het onderhoud en beheer van alle inzamelmiddelen, afvalverwerking en vermarkting. Hierbij is meer focus gekomen voor hergebruik en de circulaire economie. Afval is inmiddels geen afval meer, maar waardevolle grondstof. De nieuwe dienstverleningsovereenkomst HVC - Gemeente Schagen is per 1 juli 2017 in werking getreden. We hebben in 2018 de mogelijkheid van afvalscheiding en afvalinzameling bij basisscholen aan deze dienstverlening toegevoegd.

De gemeentelijke onderhoudsdienst en Noorderkwartier zamelen het zwerfafval in. Zoals bij afvalbakken op straat, strand, recreatie- en winkelgebieden en de grote afvalboeien op de strandopgangen aan de kust. Door de areaaluitbreiding bij strand Petten en de oplevering van dorpsplein Petten (2016) en dorpsplein Callantsoog (2015) verrichten wij meer inspanningen om de openbare ruimte schoon te houden. In 2018 was sprake van een uitzonderlijk mooi en lang strandseizoen. Hierdoor nemen de kosten van de inzameling van zwerfafval over 2018 (en verder) toe.

Ontwikkeling afvalstoffenheffing
De kosten van de inzameling van huishoudelijk- en zwerfafval en overige straatreiniging (zoals veegmachine) worden jaarlijks verrekend in de afvalstoffenheffing. Verhoudingsgewijs wordt de afvalstoffenheffing voor 75% bepaald door het DVO-tarief van HVC en voor 25% door eigen toerekenbare kosten voor afvalinzameling en verwerking. De toename van de kosten van zwerfafvalinzameling en de vernieuwing van de DVO heeft een kostenverhogend effect op de afvalstoffenheffing. De afvalstoffenheffing zal aankomende jaren stijgen, maar zal steeds tot de laagste van de regio blijven behoren.  

Ontwikkeling grondstoffenmarkt
De afzet van de waardevolle grondstoffen zoals: oudpapier, glas, textiel en plastics hebben (mits met goede kwaliteit aangeboden) een kostenverlagend effect op de afvalstoffenheffing. De grondstoffenmarkt staat sinds 2017 echter onder druk omdat steeds meer overheden, gemeenten en bedrijven hun afval scheiden (in plaats van verbranden) en aanbieden als grondstof. De keerzijde van het succes. Hierdoor staan de afzetprijzen onder druk en wordt aan de poort strenger gecontroleerd op de aangeboden kwaliteit. Afkeur(kosten) en lagere afzetprijzen liggen daarmee op de loer. Deze autonome (inter)nationale ontwikkelingen kunnen eveneens leiden tot een hogere gemeentelijke afvalstoffenheffing.

Groen, speelvoorzieningen & sportvelden

Openbaar groen draagt bij aan ons welzijn. Voor elke geïnvesteerde euro in groen, komt globaal 1,30 euro terug in de samenleving. Denk aan minder ziekteverzuim, verhoging WOZ, minder vandalisme, etc. Groen is een belangrijk middel voor klimaatadaptatie. Omdat groen water langer vasthoudt raakt het riool niet overbelast bij stortbuien. De koelende werking van bomen, struiken en planten door verdamping via bladeren, schaduwwerking en het absorberen van warmte is zeer waardevol.

We houden het groen op het niveau dat is vastgelegd in het Integraal beleidsplan Openbaar Gebied en dat passend is voor de omgeving. Hiervoor renoveren we ieder jaar een aantal groenvakken. Bestaande bomen controleren we in verband met de wettelijke zorgplicht periodiek op veiligheid en eventuele gebreken. De resultante van deze inspecties geeft inzicht in de benodigde uit te voeren maatregelen om de bomen op de gewenste (veiligheids-) normen in stand te houden. In 2017 is het bomenbeleid geschreven en door de raad vastgesteld. Dit bomenbeleid geeft richting aan hoe we met bomen binnen de gemeente omgaan en wat we belangrijk vinden. Daarnaast zorgt het bomenbeleid voor deregulering en vermindering van de administratieve lasten.

Speelvoorzieningen en sportvelden vergroten de leefbaarheid binnen de gemeente Schagen. Ze hebben direct een positieve invloed op het welzijn en de gezondheid van de inwoners. De speeltoestellen controleren we jaarlijks 4 keer op veiligheid. Dat moet vanwege wettelijke aansprakelijkheid. De levensduur van speeltoestellen is 15 jaar. In de periode t/m 2019 bereikt een aanzienlijk deel van het areaal de levensduur van 15 jaar. In 2018 hebben we de werkzaamheden aan de speelplaatsen en bijbehorende valondergronden afgerond.

Er zijn ongeveer 27 sportclubs/verenigingen die gebruik maken van diverse sportvelden (gras, kunstgras, kunststof en asfalt). Dit zijn clubs voor voetbal, handbal, atletiek, rugby, schaatsen, honkbal en hockey. Zoals afgesproken in het accommodatiebeleid zullen sportclubs/verenigingen meer en meer zelfredzaam moeten worden, beginnend met het onderhoud van hun voorzieningen.

Water & kust

Oppervlaktewater en riolering
De gemeente heeft de zorg voor oppervlakte-, grond-, hemel- en afvalwater. In 2017 hebben gewerkt aan een vernieuwd en door de raad vastgesteld rioleringsplan (GRP) dat inspeelt op de toekomstige Omgevingswet. Dit hebben wij gezamenlijk gedaan met onze partners in de (afval)waterketen: de gemeenten Hollands Kroon, Den Helder, Texel en het hoogheemraadschap. Beheer en onderhoud worden in 2018 gecontinueerd. De (ontwikkeling van de) rioolheffing is op dit rioleringsplan gebaseerd.  

Kunstwerken
Met kunstwerken bedoelen we de civieltechnische kunstwerken, zoals bruggen, duikers, kade- en keermuren. Ook ‘harde’ oeverbeschermingen en oeverconstructies rekenen we tot dit areaal. Die hebben een totale lengte van 35 kilometer. In 2018 zijn de in 2016 en 2017 geïnspecteerde vlonders, steigers en bruggen duurzaam hersteld.

Strand
Dit was het eerste volledige jaar waar gemeente Schagen verantwoordelijk was voor het beheer van alle strandopgangen en aangrenzende wegen nadat wij die in 2017 van het Hoogheemraadschap Noorderkwartier overgedragen hebben gekregen.
Deze areaaluitbreiding heeft voor meer beheer- en onderhoudswerk gezorgd. Ook vergunningverlening en handhaving behoren tot de taken van de gemeente.

In 2018 zijn op de nauwe strandopgangen in Groote Keeten en Callantsoog semi-ondergrondse bedrijfsafvalcontainers geplaatst. De strandopgangen hebben daarmee een fraaiere aanblik gekregen.

Vanwege ingediende bezwaren bij de Raad van State tegen het bestemmingsplan is de aanleg van nieuwe strandhuisjes en strandpaviljoens in 2018 eveneens niet van start gegaan. Door prejudiciële vragen bij het Europees Hof is de verwachting dat de Raad van State pas in 2019 uitspraak zal doen. Bij een positieve uitspraak kunnen deze plannen medio 2019-2020 verder worden uitgevoerd. In het afgelopen jaar hebben we gewerkt aan een ontwerp voor de laatste aanpassingen in de verkeerscirculatie en de aankleding van de strandopgang. Deze projecten komen in 2019 in uitvoer.

Havens
Binnen de gemeente Schagen hebben we de beschikking over twee havens, namelijk een industriehaven en een recreatiehaven.
De industriehaven is een kleinschalige gemengde binnenhaven waar de haven-gerelateerde kernactiviteit bestaat uit grondstoffenoverslag door binnenvaartschepen. De periodieke baggerwerkzaamheden van de industriehaven zijn in ons baggerprogramma opgenomen. Enkele jaren geleden is de kadermuur aan de kant van de firma Spaansen nog vervangen. Op korte termijn zijn financiële risico's hiermee weggenomen. De huidige kwaliteit van deze industriehaven is conform ons beleidsuitgangspunt sober en doelmatig. De bestaande infrastructuur en de toegestane milieucategorie 5 biedt kansen om verder te specialiseren in de overslag van goederen met een hoge milieucategorie, bijvoorbeeld asfalt of grondstoffen voor de agrisector.

De recreatiehaven Schagen is in eigendom van de gemeente en wordt beheerd door de Stichting recreatiehaven. De stichting verzorgt de gehele exploitatie van de haven (verhuur en administratie vaste ligplaatsen en passantenplaatsen, aanstelling havenmeesters, netjes op orde houden haven, promotie etc. De stichting stelt jaarlijks een jaarverslag op. De recreatiehaven is de laatste jaren aanzienlijk opgeknapt (oude boten zijn d.m.v. handhaving verwijderd) en is er geïnvesteerd in het onderhoud en het uiterlijk van de recreatiehaven. Er is sprake van een kwalitatief hoog onderhoudsniveau. Hierdoor is het een visitekaartje voor de gemeente Schagen en heeft het een grote aantrekkingskracht op toerisme.

Gebouwen

In 2018 hebben is de meerjarenonderhoudsplanning (mjop) voor 2018 - 2028 geactualiseerd.  Actualiseren betekent dat grotere onderhoudswerken nauwkeuriger in de tijd zijn gepland. Wij onderhouden gebouwen op het niveau van conditie 3: (‘redelijke conditie, plaatselijk lichte veroudering, functievervulling van bouw- en installatie delen niet in gevaar’). Actualiseren houdt ook in dat nieuwe inzichten worden verwerkt in het mjop.

De in 2016 uitgevoerde audits van de gebouwen voor de Europese Energie-Efficiency Richtlijn (EED) hebben we in 2017 vertaald in een stappenplan voor maatregelen aan de gebouwen. Deze maatregelen hebben tot doel om energiebesparing en vermindering van uitstoot tot stand te brengen en daarmee reductie van CO2. De maatregelen die zich binnen 5 jaar terugverdienen zijn we verplicht uit te voeren. Het college gaf in 2018 aan dat de ambitie op dit punt aanzienlijk hoger ligt en besloot om alle maatregelen te treffen met een terugverdientijd van 15 jaar of minder. We starten met de uitvoering in 2019.

In 2018 zijn de oude gebouwen van basisschool De Rank teruggekomen naar de gemeente en ze zijn inmiddels gesloopt om plaats te maken voor nieuwbouw van respectievelijk Wijkvereniging Groeneweg en basisschool De Ark. Ook zijn schuren en kassen aan de Dergmeerweg in Warmenhuizen gesloopt, om plaats te maken voor woningbouw.

De combinatie ‘projecten / gebouwenbeheer’ is in samenwerking met de vrijwilligers van het DOP in 2018 gestart met een interne facelift van het multifunctionele centrum in het gebouw ‘de Bijenkorf’ te Oudesluis.  Afronding in het 1e kwartaal van 2019.

In 2018 zijn de volgende gebouwen verkocht:

• Tien garageboxen aan de Prévinaireweg 4 in Callantsoog, waarvan één met gespreide betaling
• De woning aan Grote sloot 235 te Sint Maartensbrug

In 2018 is de verkoop in voorbereiding genomen van:

• De woning Molenweg 1 in Schagen.
• Het kerkje Plein 1945 27 in Petten.

De verwachting is dat deze gebouwen in 2019 worden verkocht. De bestemming van het kerkje wordt voorafgaande aan de verkoop gewijzigd in ‘horeca’, zodat verkoop kan plaatsvinden in overeenstemming met de structuurvisie.

Het afstoten van gebouwen betekent een besparing op het jaarlijkse planmatige onderhoud. De ruimte in de reserve die hierdoor ontstaat wordt opgevuld met uitgaven voor de EED.